Ekologiczne produkty spożywcze – czym są i dlaczego warto je kupować?

Produkty bio cieszą się rosnącą popularnością. Współcześni konsumenci z coraz większą świadomością podchodzą do tego, co trafia na ich talerze. Jednak jak rozpoznać jedzenie ekologiczne? I czy zdrowa żywność zawsze jest eko?

W dzisiejszych czasach więcej niż kiedykolwiek mówi się o prawidłowym odżywianiu. Dla wielu ludzi hasło „jesteś tym, co jesz” to ważna życiowa zasada, dzięki której świadomie wybierają produkty spożywcze. Istotną kwestię stanowi zdrowa żywność, szeroko omawiana w kontekście chorób cywilizacyjnych bądź różnorodnych diet. Szczególne zainteresowanie dotyczy jednak jedzenia bio, inaczej eko albo organic. Te trzy pojęcia są równoznaczne, a ich użycie podlega prawnym ograniczeniom, gdyż mogą być stosowane wyłącznie względem tych produktów, które podlegają jednostkom certyfikującym oraz ich kontroli.

Jedzenie bio, eko, organic – co kryje się pod tą nazwą?

Żywność ekologiczna to te produkty spożywcze, które wyprodukowano w ekologicznych gospodarstwach w sposób przyjazny dla środowiska, a więc:

– z zastosowaniem naturalnych środków – bez konserwantów, barwników czy syntetycznych dodatków smakowych,

– z dbałością o żyzność gleb, a także dobrostan zwierząt,

– z troską o środowisko naturalne w trakcie rolniczej produkcji,

– bez stosowania sztucznych nawozów, środków ochrony roślin ani pestycydów w uprawie owoców, warzyw czy ziaren (w okresie co najmniej 3 ostatnich lat),

– bez stosowania antybiotyków w hodowli zwierząt,

– bez użycia GMO ani sztucznych polepszaczy smaku w produkcji żywności,

– przechowując, a następnie przetwarzając produkty w zgodzie z określonymi wytycznymi,

– ograniczając do minimum zużycie energii wykorzystywanej na poszczególnych etapach produkcji.

Bardzo ważny aspekt to opakowania produktów ekologicznych, które powinny być możliwie jak najbardziej zminimalizowane oraz nadawać się do ponownego wykorzystania. Warto zwrócić uwagę również na oznakowanie ekologicznej żywności – ekoprodukty posiadają zawsze stosowny certyfikat bio.

Dla kogo ekologiczne jedzenie?

Żywność produkowana bez środków chemicznych, takich jak konserwanty czy pestycydy, jest z pewnością lepsza od wysoko przetworzonego jedzenia. Lekarze oraz dietetycy podkreślają, że substancje chemiczne dodawane do pożywienia mogą powodować choroby cywilizacyjne, alergie, a nawet nowotwory. Ekologiczne produkty spożywcze wytwarza się w taki sposób, by obfitowały w wartościowe składniki.

Ekoprodukty mogą spożywać wszyscy, nie ma tutaj znaczenia ani wiek, ani stosowana dieta. Tego typu żywność warto podawać szczególnie dzieciom, aby wspomóc ich prawidłowy wzrost i rozwój. Ekologiczne jedzenie doskonale zdaje egzamin także w przypadku osób starszych bądź cierpiących z powodu rozmaitych chorób, dla wyleczenia których szczególnie istotne jest odpowiednie odżywianie.

Czy żywność ekologiczna = zdrowa żywność?

Warto zwrócić uwagę na to, że określenia ekologiczne jedzenie używa się potocznie jako synonimu dla zdrowej żywności. Czy między tymi dwoma pojęciami można jednak postawić znak równości? Żywność ekologiczną z pewnością można określić mianem zdrowej – m.in. z uwagi na fakt, że jest produkowana w naturalny sposób, bez udziału środków chemicznych. Ekoprodukty zostają zawsze odpowiednio oznakowane i posiadają certyfikat bio.

Pojęcie zdrowa żywność bywa zaś szerszą kategorią, a nierzadko także nadużywanym chwytem marketingowym, którego stosowanie nie ma z reguły związku ze spełnianiem określonych standardów dotyczących produkcji spożywczej. Produkty reklamowane jako zdrowe nie muszą być wytwarzane zgodnie z wytycznymi obowiązkowymi dla certyfikowanej żywności ekologicznej.

Oznakowanie ekologicznej żywności – Euroliść

Osoby, które nie wiedzą, jak rozpoznać jedzenie ekologiczne i odróżnić je od tzw. zdrowej żywności lub też jak znaleźć w sklepie produkty ekologiczne, ucieszy na pewno fakt, że istnieje prosta metoda, aby szybko się tego nauczyć. Stworzono specjalne oznaczenie, dzięki któremu konsument wie, iż dany produkt jest w pełni ekologiczny i zawiera minimum 95% z naturalnych składników.

W całej Unii Europejskiej obowiązuje taki sam system kontroli, a także certyfikacji ekologicznej produkcji. W jego efekcie ekoprodukty, m.in. jedzenie bio, sygnuje znak „Rolnictwo ekologiczne” umieszczony na etykietach poszczególnych produktów. Ten znak jakości nazywa się Euroliściem.

Jednostki przyznające ten wspólnotowy certyfikat bio, pilnują, aby produkty, które oznaczono Euroliściem, spełniały określone kryteria:

– każdy z procesów produkcji żywności musi być zgodny z przepisami, które dotyczą ekologicznego rolnictwa,

– każdy z procesów przygotowania żywności musi być zgodny z ww. przepisami,

– każdy z procesów dystrybucji żywności również musi być zgodny z ww. przepisami.

Euroliść może wystąpić na produktach wytwarzanych w certyfikowanych gospodarstwach ekologicznych bądź też produkowanych przez certyfikowanych producentów żywności. Certyfikat powinien spełniać wszystkie wytyczne podane przez UE, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Produkcję takiej żywności poddaje się kontroli co najmniej raz do roku. W przypadku, gdy w jej trakcie wykryto by jakiekolwiek uchybienia, rolnikowi albo handlowcowi grożą wysokie kary finansowe.

Jak rozpoznać jedzenie ekologiczne w gąszczu „zdrowych” produktów?

Wybór żywności bio w sklepach różnego rodzaju – zarówno ekologicznych lub tych promowanych jako sklep ze zdrową żywnością, jak i w marketach – jest coraz większy. To odpowiedź na potrzeby konsumentów poszukujących ekologicznej alternatywy dla towarów pochodzących z masowych upraw albo hodowli. Jedzenie bio produkuje się pod czujnym okiem certyfikujących jednostek.

W sytuacji, gdy nie wiadomo, jak rozpoznać jedzenie ekologiczne, wystarczy sprawdzić, czy na opakowaniu znajduje się oznakowanie ekologicznej żywności – opisany powyżej Euroliść. W bezpośrednim sąsiedztwie tego znaku powinien zostać umieszczony także numer jednostki certyfikującej, pod którą podlega producent danego towaru, a także określenie rolnictwa.

Prawidłowo zaprojektowana etykieta ekoproduktów, poza wspólnotowym znakiem „Rolnictwo ekologiczne”, tzw. Euroliściem, powinna uwzględniać następujące informacje:

– nazwę oraz numer upoważnionej jednostki certyfikujące, pod którą podlega producent,

– nazwę produktu,

– nazwę i adres producenta.

Warto sobie uświadomić, że nie wszystkie produkty opisywane czy promowane jako zdrowe, są równocześnie ekologiczne. Niestety, na opakowaniach często umieszcza się mylące informacje, np. takie, że serek występuje w wydaniu bio, a ziemniaki pochodzą z rejonów czystych ekologicznie. Żywność ekologiczna zawsze posiada unijny certyfikat, Euroliść, który informuje, że dany produkt jest bezpieczny zarówno jeśli chodzi o produkcję, jak i transport czy przechowywanie. Tylko kupując produkt z tym logo, można mieć pewność, że wybieramy autentyczną przyjazną środowisku żywność.

Jak znaleźć w sklepie produkty ekologiczne?

Mimo że w sklepach nabyć można coraz więcej jedzenia eko, nie zawsze wiadomo, gdzie go szukać. Szczególnie dla osób, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę ze świadomym odżywianiem, może nie być wcale oczywiste, jak znaleźć w sklepie produkty ekologiczne. Główna wskazówka ułatwiająca zlokalizowanie ekoproduktów to oznaczenie ekologiczne, umieszczone na opakowaniu.

Jednak w którym miejscu sklepu poszukiwać towarów z bio produkcji? W większych marketach ekologiczne jedzenie znajduje się zazwyczaj w osobnej sekcji (poza tymi produktami, które muszą być przechowywane w sklepowych lodówkach). Najczęściej bio mąka czy bio makaron są ulokowane na specjalnym regale ze zdrową i ekologiczną żywnością, a nie wśród pozostałych mąk czy makaronów.

W przypadku warzyw i owoców pozbawionych opakowania, aby mieć pewność, że pochodzą z ekologicznej produkcji, należy sprawdzić certyfikat uwzględniający wykaz produktów bio – taki dokument powinien być w posiadaniu sprzedawcy. Certyfikat wydawany jest przez jednostkę certyfikującą oraz stanowi dowód, że warzywa lub owoce wyprodukowano z zastosowaniem ekologicznych metod produkcji.

Dzięki świadomym zakupom dbamy o swoje zdrowie, samopoczucie, ale także o środowisko.